یکی از قوانین درخشان اسلام از دیدگاه مذهب جعفری که مذهب رسمی کشور ماست اینست که ازدواج به دو نحو میتواند صورت بگیرد : دائم و موقت : ازدواج موقت و دائم در پارهای از آثار با هم یکی هستند و در قسمتی اختلاف دارند . آنچه در درجه اول ، این دو را از هم متمایز میکند یکی اینست که زن و مرد تصمیم میگیرند بطور موقت با هم ازدواج کنند و پس از پایان مدت ، اگر مایل بودند تمدید کنند تمدید میکنند و اگر مایل نبودند از هم جدا میشوند . دیگر اینکه از لحاظ شرایط ، آزادی بیشتری دارند که بطور دلخواه بهر نحو که بخواهند پیمان میبندند . مثلا در ازدواج دائم خواه ناخواه مرد باید عهدهدار مخارج روزانه و لباس و مسکن و احتیاجات دیگر زن از قبیل دارو و طبیب بشود ، ولی در ازدواج موقت بستگی دارد بقرارداد آزادی که میان طرفین منعقد میگردد . ممکن است مرد نخواهد یا نتواند متحمل این مخارج بشود ، یا زن نخواهد از پول مرد استفاده کند . در ازدواج دائم ، زن خواه ناخواه باید مرد را بعنوان رئیس خانواده بپذیرد و امر او را در حدود مصالح خانواده اطاعت کند . اما در ازدواج موقت بسته بقراردادی است که میان آنها منعقد میگردد . در ازدواج دائم ، زن و شوهر خواه ناخواه از یکدیگر ارث میبرند . اما در ازدواج موقت چنین نیست . پس تفاوت اصلی و جوهری ازدواج موقت با ازدواج دائم در اینست که ازدواج موقت از لحاظ حدود و قیود " آزاد " است ، یعنی وابسته باراده و قرارداد طرفین است . حتی موقتبودن آن نیز در حقیقت نوعی آزادی بطرفین میبخشد و زمان را در اختیار
آنها قرار میدهد .
در ازدواج دائم ، هیچکدام از زوجین بدون جلب رضایت دیگری حق ندارند
از بچهدار شدن و تولید نسل جلوگیری کنند ، ولی در ازدواج موقت جلب
رضایت طرف دیگر ضرورت ندارد . در حقیقت این نیز نوعی آزادی دیگر است
که بزوجین داده شده است .
اثری که از این ازدواج تولید میشود یعنی فرزندی که بوجود میآید با
فرزند ناشی از ازدواج دائم هیچگونه تفاوتی ندارد .
مهر ، هم در ازدواج دائم لازم است و هم در ازدواج موقت . با این
تفاوت که در ازدواج موقت ، عدم ذکر مهر موجب بطلان عقد است و در
ازدواج دائم ، عقد باطل نیست . مهرالمثل تعیین میشود .
همانطوریکه در عقد دائم ، مادر و دختر زوجه بر زوج ، و پدر و پسر زوج
بر زوجه حرام و محرم میگردند در عقد منقطع نیز چنین است و همانطوریکه
خواستگاری کردن زوجه دائم بر دیگران حرام است ، خواستگاری زوجه موقت
نیز بر دیگران نیز حرام است ، همانطوریکه زنای با زوجه دائم غیر ، موجب
حرمت ابدی میشود ، خواستگاری زوجه موقت نیز بر دیگران ابدی میشود ،
زنای با زوجه موقت نیز موجب حرمت ابدی میشود . همانطور که زوجه دائم
بعد از طلاق باید مدتی عده نگهدارد ، زوجه موقت نیز بعد از تمام شدن مدت
یا بخشیدن آن باید عده نگهدارد . با این تفاوت که عده زن دائم سه نوبت
عادت ماهانه است و عده زن غیر دائم دو نوبت یا چهل و پنج روز . در
ازدواج دائم جمع میان دو خواهر جایز نیست ، در ازدواج موقت نیز روا
نیست .
کلمات کلیدی:
